Tỷ lệ sử dụng tiền mặt ngày càng giảm, các quốc gia trên toàn thế giới đang hướng tới một xã hội không tiền mặt. Người tiêu dùng lựa chọn phương thức thanh toán thay thế như thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ, thanh toán không tiếp xúc và ví kỹ thuật số.

XÃ HỘI KHÔNG TIỀN MẶT LÀ GÌ?

Nói một cách đơn giản, một xã hội không tiền mặt là một xã hội mà mọi khoản thanh toán và giao dịch đều được thực hiện bằng thẻ ngân hàng hoặc ví điện tử, thay vì bằng tiền mặt hoặc séc.

Trong một số trường hợp, động lực chuyển sang thanh toán không dùng tiền mặt đang được thúc đẩy bởi các nhà bán lẻ không muốn sử dụng tiền mặt. Mặc dù cho đến này, vẫn chưa có quốc gia nào hoàn toàn không dùng tiền mặt, song có những quốc gia đã đạt tỷ lệ không dùng tiền mặt rất cao và đang dẫn đầu thế giới cũng như rất gần với thời đại không tiền mặt.

TRUNG QUỐC

Có lẽ không có gì ngạc nhiên khi Trung Quốc xuất hiện trong danh sách này. Mặc dù tụt lại phía sau Scandinavia về việc áp dụng không tiền mặt, Trung Quốc đang có những bước tiến lớn để trở thành một quốc gia không tiền mặt.

Một trong những bước đi đáng chú ý nhất mà Trung Quốc đã thực hiện là đưa tính năng quét mã QR vào thanh toán.

Ở Trung Quốc, khách hàng chỉ cần quét mã QR để hoàn tất thanh toán thay vì sử dụng đầu đọc thẻ. Điều này làm cho quá trình thanh toán thậm chí còn nhanh hơn và hiệu quả hơn, đồng thời thúc đẩy việc áp dụng điện thoại thông minh rộng rãi trên toàn quốc.

Đặc biệt Hồng Kông (Trung Quốc) cũng đang nhanh chóng hướng tới một xã hội không tiền mặt, với những dự đoán ban đầu thậm chí còn cho rằng năm 2024 có thể là năm Hồng Kông hoàn toàn không dùng tiền mặt.

Mặc dù có thể không hoàn toàn đạt được mục tiêu đó trong năm nay, nhưng Hồng Kông là cái tên duy nhất lọt vào danh sách các đơn vị (gần như) không dùng tiền mặt.

Để tăng cường chi tiêu sau đại dịch, Hồng Kông đã phát hành ‘phiếu tiêu dùng’ trị giá 36 tỷ USD. Điều này khuyến khích người dân sử dụng các kênh thanh toán kỹ thuật số như AliPay, WeChat và Tap & Go.

Không có gì ngạc nhiên khi Hồng Kông đang trên đường trở thành một trong những nơi không dùng tiền mặt đầu tiên trên thế giới. Rốt cuộc, đây là nơi đầu tiên giới thiệu phương thức thanh toán kỹ thuật số Octopus vào năm 1997.

THỤY ĐIỂN

Thụy Điển là một trong những quốc gia đi đầu trong phong trào không dùng tiền mặt. Điều này khá trớ trêu vì quốc gia này cũng là quốc gia đầu tiên ở châu Âu phát hành tiền giấy vào thế kỷ 17.

Khoảng 98% dân số ở Thụy Điển sở hữu thẻ ngân hàng và có chưa đến 32 máy rút tiền trên 100.000 người. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, hơn một nửa số ngân hàng Thụy Điển cũng không còn xử lý tiền mặt nữa.

Sự tiến bộ hướng tới một xã hội không tiền mặt được hỗ trợ bởi luật pháp ở Thụy Điển, với việc các thương gia được phép từ chối tiền mặt một cách hợp pháp. Không có gì lạ khi bước vào một cửa hàng và nhìn thấy biển hiệu “không chấp nhận tiền mặt” treo trên đó.

Khoảng 98% dân số ở Thụy Điển sở hữu thẻ ngân hàng. Ảnh minh họa

AUSTRALIA

Trong những năm gần đây, chính quyền Australia đã thực hiện các bước để số hóa phần lớn nền kinh tế. Công dân Australia hiện có quyền truy cập vào bốn hệ thống ví kỹ thuật số chính, bao gồm Apple Pay, Google Pay, Samsung Pay, AliPay.

Trong khi các chuyên gia dự đoán Australia sẽ hoàn toàn không dùng tiền mặt vào năm 2030 thì ý tưởng trở thành một xã hội không dùng tiền mặt đang gây ra một số lo ngại. Một báo cáo năm 2024 của ứng dụng thanh toán trực tuyến Waave cho thấy 72% người Australia cảm thấy lo lắng khi nghĩ đến việc không dùng tiền mặt.

Báo cáo cho thấy người Australia lo ngại nhất về phong trào không dùng tiền mặt cũng như khả năng tăng phí các giao dịch thanh toán trực tuyến.

PHẦN LAN

Phần Lan đang khiến các nước láng giềng Thụy Điển phải cạnh tranh khi nói đến việc không dùng tiền mặt.

Ngân hàng Phần Lan đã chính thức dự đoán rằng quốc gia này sẽ không có tiền mặt vào năm 2029. Với 98% người Phần Lan sở hữu thẻ ghi nợ, dự báo đó có vẻ khả thi.

Tuy nhiên, đó không phải là tất cả tin tốt cho một xã hội không tiền mặt tiềm năng. Hơn một nửa dân số Phần Lan không tin vào ý tưởng về một tương lai không tiền mặt, có nghĩa là chính phủ có thể phải đối mặt với một cuộc đấu tranh khó khăn để thu hút mọi người tham gia nếu họ muốn bắt kịp Thụy Điển.

VƯƠNG QUỐC ANH

Mặc dù không giống như Thụy Điển và Hồng Kông khi nói đến việc không dùng tiền mặt, nhưng đã có những dấu hiệu tích cực tại Vương quốc Anh.

Hơn 50% người dân ở Anh cài đặt ví kỹ thuật số trên điện thoại thông minh, cho phép họ thực hiện thanh toán điện tử thay vì bằng tiền mặt.

Mặc dù luật pháp Vương quốc Anh hiện tại không có quy định nào thực thi động thái hướng tới thanh toán không dùng tiền mặt, nhưng chính phủ Vương quốc Anh đã nói rõ rằng họ không có ý định ngăn cản các doanh nghiệp từ chối chấp nhận tiền mặt.

Tùy chọn thanh toán sẽ khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm nhân khẩu học, hệ thống thanh toán số, quan điểm cá nhân cũng như văn hóa địa phương 

HOA KỲ

Mặc dù Mỹ không lọt vào danh sách các quốc gia gần như không dùng tiền mặt, nhưng điều đáng chú ý là các bước mà quốc gia này đang thực hiện để giảm sự phụ thuộc vào tiền mặt.

Nhiều doanh nghiệp nhỏ ở Mỹ cho biết họ không chấp nhận tiền mặt. Các trạm tự thanh toán chỉ dùng thẻ đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn quốc.

Tuy nhiên, không giống như các quốc gia không dùng tiền mặt như Thụy Điển, Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ cho đến nay vẫn phản đối việc thực hiện các chính sách chính thức hoặc thử nghiệm không dùng tiền mặt.

CÁC QUỐC GIA ỦNG HỘ TIỀN MẶT

Nhiều quốc gia trên thế giới đang hướng tới một xã hội không tiền mặt, nhưng vẫn có những quốc gia phản đối phong trào này. Đức, Áo, Malta, Tây Ban Nha và Síp đều là những quốc gia vẫn phụ thuộc nhiều vào tiền mặt, thiếu cơ sở hạ tầng kỹ thuật số để sớm hỗ trợ không dùng tiền mặt.

Không có gì ngạc nhiên khi hành trình hướng tới một xã hội không tiền mặt có sự khác biệt lớn giữa các quốc gia. Hành vi của người tiêu dùng không phải là một kích thước phù hợp cho tất cả.

Tùy chọn thanh toán sẽ khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm nhân khẩu học, khả năng tiếp cận hệ thống thanh toán kỹ thuật số và quan điểm cá nhân cũng như văn hóa địa phương khó định lượng hơn. Hiện nay, Thụy Điển và Hồng Kông là hai nơi đang nhanh chóng tiến tới một xã hội không tiền mặt.

Nguồn: TBKTVN