Thị trường chứng khoán diễn biến tích cực đã giúp các công ty chứng khoán có một mùa bội thu với những khoản lợi nhuận tăng trưởng bằng lần. 

Công ty Chứng khoán VIX, chẳng hạn, báo lãi sau thuế quý III/2025 đạt gần 2.450 tỉ đồng, gấp hơn 9,2 lần so với cùng kỳ năm 2024, chủ yếu nhờ sự đóng góp của hoạt động tự doanh và đẩy mạnh cho vay ký quỹ. Tại Công ty Chứng khoán TCBS, doanh thu hoạt động quý III năm nay cũng tăng hơn 70%, phần lớn nhờ các mảng kinh doanh, từ cho vay đến môi giới và tự doanh. Kết quả là TCBS báo lãi sau thuế hơn 1.619 tỉ đồng trong quý III, tăng gần 85% so với cùng kỳ. Tương tự, Công ty Chứng khoán VPBankS cũng báo lãi sau thuế quý III hơn 1.892 tỉ đồng, gấp gần 7 lần cùng kỳ năm trước. 

Không quá bất ngờ khi các công ty chứng khoán đạt kết quả kinh doanh tích cực, trong bối cảnh thị trường liên tục lập đỉnh mới với mức tăng hơn 30% trong 9 tháng năm 2025. Thanh khoản duy trì ở mức cao, nhiều phiên ghi nhận giá trị giao dịch vượt 50.000 tỉ đồng, trong khi số lượng tài khoản chứng khoán mới liên tục tăng mạnh, đưa tổng số tài khoản chứng khoán tại Việt Nam vượt mốc 11 triệu vào tháng 9. 

Không riêng ngành tài chính, các dữ liệu đang cho thấy bức tranh kinh doanh khả quan hơn đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Theo Tổng cục Thống kê, trong 9 tháng năm 2025, số vốn tăng thêm của doanh nghiệp đang hoạt động là hơn 3,3 triệu tỉ đồng, tăng 186,5% so với cùng kỳ năm 2024. Việc mở rộng quy mô vốn chứng tỏ doanh nghiệp đã nhìn thấy cơ hội kinh doanh, tiềm năng của thị trường. 

Kết quả điều tra xu hướng sản xuất kinh doanh hằng quý đối với 6.203 doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo cũng cho thấy 77,8% doanh nghiệp đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh quý III/2025 tốt hơn và ổn định hơn so với quý trước, trong khi 82,5% đánh giá quý IV sẽ còn tốt hơn quý III/2025.

“Đã có tin vui cho các nhà sản xuất Việt Nam trong tháng 9 khi số lượng đơn đặt hàng mới tăng trở lại và thậm chí xuất khẩu, vốn đã liên tục giảm kể từ cuối năm ngoái, cũng có dấu hiệu ổn định. Bức tranh rõ ràng hơn về thuế quan có vẻ như đã giúp cải thiện nhu cầu khách hàng cho các công ty Việt Nam. Điều cần lưu tâm trong những tháng tới là bức tranh về lạm phát. Tốc độ tăng chi phí đầu vào và giá bán hàng của các công ty đã liên tục mạnh lên trong những tháng gần đây. Nếu xu hướng này tiếp tục, chúng ta có thể bắt đầu chứng kiến áp lực giá cả sẽ hạn chế nhu cầu”, ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, nhận định. 

Ở góc độ đầu tư, mùa công bố kết quả kinh doanh là thời điểm then chốt để nhà đầu tư đánh giá, so sánh và tìm kiếm những cơ hội đầu tư tiềm năng. Bà Helena Shiu, Phó Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Phú Hưng (PHFM), cho rằng việc đánh giá chất lượng lợi nhuận của các doanh nghiệp đòi hỏi quy trình thẩm định nghiêm ngặt, đa chiều và không chỉ dừng lại ở các chỉ số đơn thuần.

Đầu tiên là dòng tiền. “Lợi nhuận chất lượng cao thường đi kèm dòng tiền hoạt động (OCF) mạnh. Khi lợi nhuận ròng dương đáng kể nhưng OCF lại âm hoặc thấp hơn nhiều là dấu hiệu cảnh báo quan trọng. Điều này cho thấy lợi nhuận chủ yếu dựa vào các khoản dồn tích thay vì dòng tiền, hàm ý khả năng ghi nhận doanh thu sớm hoặc trì hoãn chi phí”, bà Helena Shiu chia sẻ với NCĐT.

Đại diện của PHFM cũng lưu ý, khi so sánh OCF với lợi nhuận ròng, cũng cần xét đến giai đoạn phát triển của doanh nghiệp. OCF âm ở giai đoạn khởi nghiệp có thể là bình thường, nhưng chênh lệch lớn và kéo dài ở các doanh nghiệp đã trưởng thành thì cần nghiên cứu sâu hơn. Nhà đầu tư cũng cần xem xét đến vòng quay dòng tiền và tốc độ chi trả các khoản thanh toán cho nhà cung cấp. Một số công ty có thể trì hoãn việc thanh toán hóa đơn để tạo cảm giác như có nhiều tiền hơn đang chảy vào hoặc họ có thể cố gắng che giấu chi phí kinh doanh thông thường dưới dạng đầu tư.  

Thứ 2 là phân tích các khoản dồn tích và ước tính kế toán. Nhà đầu tư cần xem xét các khoản dồn tích phi tiền mặt, đặc biệt là phần có thể thay đổi như chính sách ghi nhận doanh thu, trích lập dự phòng nợ xấu, bảo hành. Những mô hình như Beneish M‑score có thể dùng để sàng lọc ban đầu, nhưng luôn cần phán đoán định tính. Cùng với đó là xem xét đến tính nhất quán của các ước tính kế toán.

Thứ 3 là xem xét khả năng thực hành ghi nhận và tính bền vững của tăng trưởng doanh thu. Theo bà Helena Shiu, nếu khoản phải thu tăng nhanh hơn nhiều so với doanh số thực tế, có thể hàm ý rằng công ty đang bán được nhiều hàng nhưng chưa nhận được thanh toán hoặc có thể ghi nhận doanh thu không có thật.

Thứ 4 là chất lượng quản trị. Nhà đầu tư cần xem xét đến thành tích và uy tín của ban lãnh đạo cũng như minh bạch trong công bố thông tin tài chính rõ ràng, toàn diện và nhất quán.

“Sau khi có đầy đủ dữ liệu, chúng tôi chuẩn hóa EBITDA và thu nhập ròng để loại bỏ các yếu tố bất thường, qua đó phản ánh rõ hơn lợi nhuận cốt lõi của doanh nghiệp. Tiếp đó, phân tích giá trị gia tăng kinh tế (EVA) được thực hiện nhằm xác định liệu doanh nghiệp có thực sự tạo ra giá trị sau khi tính đủ chi phí vốn hay không. Cuối cùng, từ các dữ liệu đã chuẩn hóa, chúng tôi dự báo thu nhập và dòng tiền tương lai, đồng thời kiểm tra sức chịu đựng của các kịch bản để đánh giá mức độ bền vững trong hoạt động của doanh nghiệp”, bà Helena Shiu nói thêm.

Nguồn: Nhipcaudautu