Khi đồng yen tiếp tục chạm đáy, một số nhà đầu tư bắt đầu nghĩ đến khả năng xảy ra một "cuộc chiến tiền tệ" mới tại khu vực châu Á. Kịch bản này sẽ là một loạt cuộc phá giá tiền tệ diễn ra để tranh giành lợi thế cạnh tranh.

Những nỗ lực can thiệp để kéo đồng yen ra khỏi mức thấp nhất trong 34 năm qua so với đồng USD có thể không mang lại hiệu quả bền vững nếu Nhật tiếp tục hành động đơn phương, làm yếu đi giá trị của đồng tiền này. Điều này có thể đẩy căng thẳng cạnh tranh với các nước láng giềng xuất khẩu như Hàn Quốc và Đài Loan lên đỉnh điểm, đồng thời gây áp lực lên Trung Quốc, quốc gia đang có những tranh cãi về khả năng mất giá của đồng nhân dân tệ.

Rủi ro căng thẳng 

Sự sụt giảm bất ổn của đồng yen có thể là tác nhân khiến các nước láng giềng của Nhật phải hành động quyết liệt, ngay cả khi những nỗ lực hiện tại của họ chỉ để bình ổn tỉ giá. Mặc dù đây chỉ là quan điểm của một số nhỏ và không phải là một dấu hiệu về sự lặp lại của khủng hoảng tài chính châu Á, nhưng quan điểm này vẫn đang thu hút sự chú ý trong bối cảnh đồng USD tăng giá cao hơn lâu hơn.  

“Chúng ta đã không nghe thấy cụm từ “phá giá để cạnh tranh” trong một thời gian dài. Nhưng chúng ta đang ở trong tình thế mà có khả năng xảy ra một loạt đợt phá giá đồng tiền nếu đồng yen tiếp tục yếu hơn nữa”, ông Henry Quek, Giám đốc Thị trường Toàn cầu khu vực châu Á - Thái Bình Dương của State Street Corp, cho biết.

Trong khi các Ngân hàng Trung ương châu Á tích cực bảo vệ tỉ giá đồng tiền trước áp lực của USD, yen vẫn là đồng tiền giảm mạnh nhất trong khu vực, làm xói mòn khả năng cạnh tranh xuất khẩu của các quốc gia láng giềng gần Nhật. Điều này có thể gây bất lợi ngay cả khi nguyên nhân mất giá của đồng yen nằm ngoài sự kiểm soát của chính quyền Tokyo, cụ thể là chênh lệch lãi suất lớn giữa Nhật và phần còn lại của thế giới, cũng như sự thích thú của nhà đầu tư đối với tài sản Mỹ.

Đồng yen đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 1992 so với đồng nhân dân tệ, đồng tiền của đối tác thương mại lớn nhất của Nhật, vào cuối tháng 4. Nó cũng gần mức yếu nhất so với đồng won Hàn Quốc kể từ năm 2008 và ở mức thấp nhất trong 31 năm so với đồng TWD (Đài Loan - TQ).

“Việc phá giá đồng tiền có thể xảy ra. Dù là có chủ đích hay không, việc phá giá để cạnh tranh đang diễn ra và ảnh hưởng đến phần còn lại của khu vực”, ông Kisoo Park, nhà quản lý danh mục đầu tư cao cấp tại Manulife Investment Management, cho biết.

Mặc dù không còn ảnh hưởng mạnh như trước đây, một sự sụt giảm không có trật tự của đồng yen vẫn có thể kéo theo các đồng tiền khác trong khu vực, theo các nhà quan sát thị trường.

“Trực tiếp nhất, một đồng yen yếu hơn đáng kể sẽ kéo theo các đồng tiền châu Á khác như đồng won Hàn Quốc và đồng TWD”, ông Arjun Vij, Nhà quản lý danh mục đầu tư tại JPMorgan Asset Management, cho biết.

Theo ông Trưởng bộ phận nghiên cứu châu Á tại ANZ Group, đồng won và đồng TWD có thể gặp khó khăn trong việc hưởng lợi từ sự bùng nổ đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (A.I) ở các nước này cho đến khi đồng yen có chuyển biến mới.

Đã có những dấu hiệu cho thấy, các nhà chức trách Nhật có thể không cho phép đồng tiền của nước này mất giá thêm nữa. Sau khi giảm xuống dưới ngưỡng tâm lý 160 yen mỗi USD lần đầu tiên trong hơn 3 thập kỷ, 2 đợt can thiệp chính thức của chính quyền Tokyo đã giúp đồng tiền ổn định ở mức khoảng 155 yen.

Mặc dù có ít lo ngại về một cuộc khủng hoảng tài chính trong khu vực, do hầu hết các quốc gia châu Á đều đã được trang bị tốt hơn trước để tránh khả năng lặp lại của cuộc khủng hoảng hồi cuối thập niên 1990. Các nước đều tích lũy dự trữ ngoại hối mạnh hơn, cải cách từ việc giám sát chặt chẽ hơn lĩnh vực tài chính và thị trường vốn địa phương sâu hơn.

Thế nhưng ông Park cho rằng, sự sụt giảm của đồng yen xuống mức 170-180 yen mỗi USD sẽ không chỉ gây ra vấn đề cho châu Á, mà còn ảnh hưởng đến các đồng tiền của thị trường mới nổi nói chung. Điều này phần lớn là do vai trò của đồng yen như một đồng tiền cấp vốn cho các nhà giao dịch chênh lệch lãi suất, những người vay ở nơi có lãi suất thấp và đầu tư vào các quốc gia đang phát triển có lãi suất cao.

“Nếu các đồng tiền châu Á giảm giá do đồng USD mạnh, các quỹ đầu tư rót tiền vào các thị trường chứng khoán khu vực này sẽ phải rút vốn. Điều này sẽ gây ra sự rối loạn trong toàn bộ thị trường mới nổi, dẫn tới một cuộc tháo chạy khỏi rủi ro mà khi đó trái phiếu kho bạc tăng giá và cổ phiếu giảm giá”, ông Park nói. Và dù viễn cảnh này có ít khả năng xảy ra, nhưng không thể hoàn toàn loại trừ khả năng này, ông Park nói thêm.

Sự ảnh hưởng của Trung Quốc

Một yếu tố không thể dự đoán trước là Trung Quốc sẽ làm gì với đồng nhân dân tệ, đồng tiền có nguy cơ bị kéo xuống bởi đồng yen và gây mất ổn định khu vực. Đồng nhân dân tệ của Trung Quốc được quản lý một cách cẩn thận, coi như một "mỏ neo" cho các đồng tiền khác. Điều này có nghĩa là ngay cả những biến động nhỏ cũng có thể tạo ra tác động lớn.

Hiện đã có những đồn đoán rằng Trung Quốc có thể áp dụng các biện pháp cực đoan để hỗ trợ nền kinh tế đang đình trệ của họ là phá giá mạnh đồng nhân dân tệ.

“Khi nhìn vào toàn bộ khu vực châu Á và nhận thấy sự yếu kém bất thường của đồng yen, chúng ta bắt đầu lo ngại về mức độ cạnh tranh tương đối, đặc biệt là với Trung Quốc. Do đó, đây là một rủi ro mà tôi rất quan tâm tại châu Á trong thời điểm này”, ông John Woods, Giám đốc Đầu tư khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại Lombard Odier Hong Kong, cho biết.

Nguồn Bloomberg Nhiopcaudautu